Tytuł Rola środowiska w rozwoju niewiele znaczącego dziecka - metody badania Autorzy Elżbieta Hornowska, Anna Izabela Brzezińska, Karolina Appelt, Katarzyna Kaliszewska-Czeremska Język polski Wydawnictwo Scholar ISBN 978-83-7383-722-5 Rok wydania 2014 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 200 Format pdf Spis treści Spis treści
Wprowadzenie 9
Część I. Metody użytkowane w badaniach minimalnych dzieci
Rozdział 1
Badania psychologiczne z udziałem dzieci 15
Wprowadzenie 15
Podejście parcjalne vs holistyczne 18
Podejście statyczne vs podejście dynamiczne 19
Diagnoza negatywna vs diagnoza pozytywna 19
typy badań z udziałem dzieci 20
Rola dziecka w badaniu psychologicznym 28
Specyfika relacji: badacz psycholog – dziecko jako osoba badana 28
Udział psychologa specjalisty a udział innych osób w procesie badawczym 31
Podsumowanie 34
Rozdział 2
Metody badania psychologicznego stosowane w ocenie rozwoju
niewielkiego dziecka 35
Wprowadzenie 35
Początki badań nad rozwojem niepokaźnych dzieci (szkic historyczny) 36
Typy metod użytkowane współcześnie w badaniach niepokaźnych dzieci 40
Rozmowa psychologiczna/wywiad 40
Obserwacyjne metody badania dziecka 41
Metody eksperymentalne 44
Testowanie (testy inteligencji i zdolności, skale rozwojowe, kwestionariusze) 45
zalety i ograniczenia metod badawczych stosowanych
w badaniach śladowych dzieci 50
Praktyka używania metod testowych w badaniach drobnych dzieci w Polsce 52
W stronę zintegrowanego (wieloaspektowego) podejścia
do badań diagnostycznych – metoda triangulacji 54
Triangulacja jako strategia metodologiczna 55
Triangulacja w badaniach własnych 57
Podsumowanie 60
Rozdział 3
Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci jako osób
uczestniczących w badaniach naukowych 61
Wprowadzenie 61
Badania z udziałem dzieci – nowa perspektywa? 61
Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci 64
Stosunek korzyści do ryzyka 65
Przygotowanie danych dla dzieci biorących udział w badaniu 66
Uzyskanie zgody dziecka na udział w badaniu (tzw. Zgoda świadoma,
oparta na wiedzy; informed consent) 67
Przygotowanie danych dla osoby wyrażającej zgodę na udział dziecka
w badaniu 67
Uzyskanie zgody opartej na wiedzy od rodziców
lub prawnych opiekunów dziecka 68
Cofnięcie zgody przez dziecko i/lub rodziców dziecka 69
Kwestia tajności i anonimowości 70
Podsumowanie 71
Część II. Rola środowiska w procesie rozwoju
Rozdział 4
Kiedy środowisko wspiera rozwój dziecka? 75
Wprowadzenie 75
Teoria ofert Jamesa Gibsona 75
Czy badania empiryczne potwierdzają koncepcję ofert? 80
Czy oferty wspierają rozwój? 81
Nabywanie kompetencji w korzystaniu z ofert środowiska jako wyznacznik
rozwoju znikomego dziecka 84
Podsumowanie 86
Część III. Rola środowiska w procesie rozwoju:
wyniki badań polskich
Rozdział 5
Rola środowiska w procesie rozwoju: program badań 89
Wprowadzenie 89
Założenia teoretyczne badań 90
Problemy badawcze 92
Narzędzia badawcze 92
Kwestionariusz AHEMD/PL (Affordances in the Home Environment and Motor
Development in Children w polskiej adaptacji) 93
Inwentarz IT-HOME (Infant/Toddler Home Observation for Measurement of the
Environment) 99
Badana grupa 107
Podsumowanie 110
Rozdział 6
Organizacja fizycznego i społecznego środowiska uczenia się
dziecka: układ ryzyka rozwojowego i układ pomyślnego rozwoju 111
Wprowadzenie 111
Związki pomiędzy rozmiarami kwestionariusza AHEMD/PL 111
Związki pomiędzy skalami inwentarza IT-HOME/PL 114
Związki pomiędzy rozmiarami kwestionariusza AHEMD/PL
i inwentarza IT-HOME/PL 116
Typy środowiska rodzinnego 116
Podsumowanie 133
Część IV. Rekomendacje dla psychologów, pedagogów,
lekarzy, nauczycieli i rodziców
Rozdział 7
Rekomendacje i wskazówki 137
Wprowadzenie 137
Konsekwencje przyjęcia koncepcji ofert: nowe pytania, świeże problemy 138
Przyjęte założenia a adresaci rekomendacji 139
Najważniejsze rekomendacje 141
Wskazówki i rekomendacje dla praktyki 141
Wskazówki i rekomendacje dla przyszłych badań 144
Podsumowanie 145
Zakończenie 146
Literatura 149
Dodatek A
Podstawowe informacje o rozwoju dziecka
we wczesnym dzieciństwie 164
Dodatek B
Opis narzędzi wykorzystywanych w badaniach znikomych dzieci na świecie 191
Dodatek C
sugerowana literatura 199
Wprowadzenie 9
Część I. Metody użytkowane w badaniach minimalnych dzieci
Rozdział 1
Badania psychologiczne z udziałem dzieci 15
Wprowadzenie 15
Podejście parcjalne vs holistyczne 18
Podejście statyczne vs podejście dynamiczne 19
Diagnoza negatywna vs diagnoza pozytywna 19
typy badań z udziałem dzieci 20
Rola dziecka w badaniu psychologicznym 28
Specyfika relacji: badacz psycholog – dziecko jako osoba badana 28
Udział psychologa specjalisty a udział innych osób w procesie badawczym 31
Podsumowanie 34
Rozdział 2
Metody badania psychologicznego stosowane w ocenie rozwoju
niewielkiego dziecka 35
Wprowadzenie 35
Początki badań nad rozwojem niepokaźnych dzieci (szkic historyczny) 36
Typy metod użytkowane współcześnie w badaniach niepokaźnych dzieci 40
Rozmowa psychologiczna/wywiad 40
Obserwacyjne metody badania dziecka 41
Metody eksperymentalne 44
Testowanie (testy inteligencji i zdolności, skale rozwojowe, kwestionariusze) 45
zalety i ograniczenia metod badawczych stosowanych
w badaniach śladowych dzieci 50
Praktyka używania metod testowych w badaniach drobnych dzieci w Polsce 52
W stronę zintegrowanego (wieloaspektowego) podejścia
do badań diagnostycznych – metoda triangulacji 54
Triangulacja jako strategia metodologiczna 55
Triangulacja w badaniach własnych 57
Podsumowanie 60
Rozdział 3
Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci jako osób
uczestniczących w badaniach naukowych 61
Wprowadzenie 61
Badania z udziałem dzieci – nowa perspektywa? 61
Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci 64
Stosunek korzyści do ryzyka 65
Przygotowanie danych dla dzieci biorących udział w badaniu 66
Uzyskanie zgody dziecka na udział w badaniu (tzw. Zgoda świadoma,
oparta na wiedzy; informed consent) 67
Przygotowanie danych dla osoby wyrażającej zgodę na udział dziecka
w badaniu 67
Uzyskanie zgody opartej na wiedzy od rodziców
lub prawnych opiekunów dziecka 68
Cofnięcie zgody przez dziecko i/lub rodziców dziecka 69
Kwestia tajności i anonimowości 70
Podsumowanie 71
Część II. Rola środowiska w procesie rozwoju
Rozdział 4
Kiedy środowisko wspiera rozwój dziecka? 75
Wprowadzenie 75
Teoria ofert Jamesa Gibsona 75
Czy badania empiryczne potwierdzają koncepcję ofert? 80
Czy oferty wspierają rozwój? 81
Nabywanie kompetencji w korzystaniu z ofert środowiska jako wyznacznik
rozwoju znikomego dziecka 84
Podsumowanie 86
Część III. Rola środowiska w procesie rozwoju:
wyniki badań polskich
Rozdział 5
Rola środowiska w procesie rozwoju: program badań 89
Wprowadzenie 89
Założenia teoretyczne badań 90
Problemy badawcze 92
Narzędzia badawcze 92
Kwestionariusz AHEMD/PL (Affordances in the Home Environment and Motor
Development in Children w polskiej adaptacji) 93
Inwentarz IT-HOME (Infant/Toddler Home Observation for Measurement of the
Environment) 99
Badana grupa 107
Podsumowanie 110
Rozdział 6
Organizacja fizycznego i społecznego środowiska uczenia się
dziecka: układ ryzyka rozwojowego i układ pomyślnego rozwoju 111
Wprowadzenie 111
Związki pomiędzy rozmiarami kwestionariusza AHEMD/PL 111
Związki pomiędzy skalami inwentarza IT-HOME/PL 114
Związki pomiędzy rozmiarami kwestionariusza AHEMD/PL
i inwentarza IT-HOME/PL 116
Typy środowiska rodzinnego 116
Podsumowanie 133
Część IV. Rekomendacje dla psychologów, pedagogów,
lekarzy, nauczycieli i rodziców
Rozdział 7
Rekomendacje i wskazówki 137
Wprowadzenie 137
Konsekwencje przyjęcia koncepcji ofert: nowe pytania, świeże problemy 138
Przyjęte założenia a adresaci rekomendacji 139
Najważniejsze rekomendacje 141
Wskazówki i rekomendacje dla praktyki 141
Wskazówki i rekomendacje dla przyszłych badań 144
Podsumowanie 145
Zakończenie 146
Literatura 149
Dodatek A
Podstawowe informacje o rozwoju dziecka
we wczesnym dzieciństwie 164
Dodatek B
Opis narzędzi wykorzystywanych w badaniach znikomych dzieci na świecie 191
Dodatek C
sugerowana literatura 199
