Bardzo często dochodzi do zmiany kanonu lektur szkolnych. W wyniku tego nawet co kilka lat osoby chodzące do szkoły podstawowej, gimnazjum czy liceum mogą lub muszą czytać inne pozycje z listy obowiązkowej i nadprogramowej. Właśnie niezwykle istotne jest móc a chcieć. Od lat panuje przekonanie, że czytanie na siłę wielu pozycji nie jest zbyt dobrym rozwiązaniem. Nie da się jednak trafić w gusta wszystkich młodych czytelników, dlatego też spis lektur jest tak bardzo zróżnicowany. Ciężko jest przy tym odpowiedzieć na pytanie, które lektury szkolne interesują młodzież?
C.S. Lewis - Opowieści z Narnii, cz. I: Lew, Czarownica i stara szafa
W szkole podstawowej w klasach IV-VI jedną z omawianych lektur jest dzieło C.S Lewisa. Większość osób może zapewne kojarzyć je z ekranizacji, która często jest wyświetlana w telewizji. Akcja dzieje się tutaj podczas II wojny światowej, gdy czwórka dzieci z Londynu zostaje wysłana do wiejskiego domu sędziwego profesora. Tam Łucja, najmłodsza z rodzeństwa, odkrywa tajemne przejście przez szafę, które prowadzi do Narnii.
Wkrótce Łucja, Edmund, Piotr i Zuzanna trafiają do tajemniczej krainy, w której przyjdzie im stawić czoła rządzącej królowej. Zgodnie z legendą mają przyczynić się do upadku złej władczyni oraz powrotu Aslana, dawnego władcy Narnii. Jest to niezwykle interesująca lektura, która wiele opowiada o dziecięcej wyobraźni, odwadze, przyjaźni. Z pewnością na uwagę zasługuje fakt, iż jest ona częścią całego zbioru składającego się z siedmiu powieści.
Juliusz Verne - W 80 dni dookoła świata
Jest to niezwykle popularna lektura, która mimo upływu wielu lat nadal budzi ciekawość młodych czytelników. To także najpopularniejsza powieść francuskiego pisarza Juliusza Verne’a, która została opublikowana w 1872 roku. Poznajemy w niej angielskiego dżentelmena, Phileasa Fogga, który zakłada się o 20.000 funtów szterlingów ze swoimi znajomymi, iż objedzie świat wokoło w ciągu 80 dni. Wkrótce wyrusza w podróż ze swym francuskim służącym Passepartoutem, a ich tropem podąża angielski detektyw, Fix, który uważa, że główny bohater jest zamieszany w napad na bank.
Podczas podróży główni bohaterowie poruszać się będą pociągami, statkami, na słoniu. Jednocześnie czeka ich wiele pasjonujących przygód. To lektura, dzięki której można poznać nieco XIX-wieczny świat, marząc o własnej wyprawie w przyszłości.
Alfred Szklarski - Tomek w krainie kangurów
Choć pozycja ta też ma już trochę lat, to jednak nadal wiele osób ze szkoły podstawowej lubi przygody Tomka. Bohaterem tej powieści jest czternastoletni Tomek Wilmowski. Na początku XX wieku jest on uczniem warszawskiego gimnazjum. Gdy do kraju przyjeżdża Jan Smuga, znakomity podróżnik, Tomkowi udaje się wyruszyć z nim na następną wyprawę do Australii. Przeżywa wtedy mnóstwo niezwykłych przygód, które sprawią, że zyska w oczach innych członków wyprawy, a także zacznie być traktowany jako mężczyzna. Warto dodać, iż powstał cały cykl powieści o Tomku Wilmowskim, przez co dzieci zyskają wiele okazji do odkrywania odległych krain.
Źródło zdjęcia: Depositphotos.com
Antoine de Saint Exupéry - Mały Książę
Mały Książę to niezwykle popularna powiastka filozoficzna dla dzieci autorstwa Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. Należy ona do klasyki światowej literatury. Francuski pisarz nadał jej formę baśni, a przy tym sam stworzył ilustracje. Prawdopodobnie nie ma innej bardziej uniwersalnej pozycji, która równie dobrze sprawdzi się w przypadku, dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Sporo wprowadzono tutaj psychologii, realizmu. Poznajemy tam tytułowego małego Księcia, który w czasie swej podróży między światami, planetami poznaje znaczenie prawdziwej miłości, przyjaźni.
Autor daje nam tutaj wiele do myślenia na temat odpowiedzialności za drugiego człowieka, hierarchii wartości czy sensu więzi między ludźmi. Warto dodać, że za główną postacią skrył się sam twórca powiastki. Powraca on tutaj do ważnych dla niego tematów.
Aleksander Kamiński - Kamienie na szaniec
Jest to jedna z najpopularniejszych wojennych lektur w naszym kraju. Stanowi ona przykład patriotyzmu w ciężkich okupacyjnych czasach. Bohaterami tej powieści są Rudy-Jan Bytnar, Zośka-Tadeusz Zawadzki oraz Alek-Maciej Aleksy Dawidowski. W okupowanej przez Niemców Warszawie prowadzą walkę konspiracyjną, która z czasem przeradza się w zbrojne akcje przeciw Nazistom. Opowieść ta skupia się przede wszystkim na Akcji pod Arsenałem, gdzie pozostała część oddziału próbuje odbić Rudego z rąk Gestapo.
To znakomita lektura, która mówi wiele o patriotyzmie, odwadze, przyjaźni, trudnych czasach wojennych. Mimo że dzieje się to w takim okresie, to jednak jej przekaz jest uniwersalny.
Arkady Fiedler - Dywizjon 303
Dywizjon 303 to najsłynniejsza polska jednostka lotnicza, która wsławiła się podczas Bitwy o Anglię. Polscy lotnicy okazali się najbardziej skutecznymi w czasie tych zmagań powietrznych nad Wyspami Brytyjskimi. Jest to niezwykle interesująca lektura, która pisana była niedługo po słynnych zmaganiach. Arkady Fiedler opisał w swojej książce-reportażu losy bitwy o Anglię. Naświetla tutaj ogólną sytuację w Europie po inwazji Niemiec na Polskę.
Autor nakreślił sylwetki lotników, bohaterów walczących w słynnym dywizjonie 303. Poznamy dzięki temu Witolda Urbanowicza, Stefana Karubina, Kazimierza Daszewskiego, Jana Zumbacha, Józefa Frantiszka. Powietrzne zmagania łączone są tam z wątkami bardziej przyziemnymi. Ponieważ aktualnie kręcony jest film o polskich lotnikach, warto poznać tę interesującą historię.
George Orwell - Folwark zwierzęcy
Jest to jedno z najbardziej popularnych dzieł George'a Orwella. Stanowi ono przykład bardzo dobrej satyry politycznej, gdzie na warsztat wzięte zostały podstawy komunizmu, zwłaszcza w wydaniu Stalina. Bohaterami tej powieści są zwierzęta hodowlane, które wygnały ludzi i zaczęły same rządzić folwarkiem. Zapisują na drzwiach stodoły siedem praw, gdzie najważniejszym jest to, iż wszystkie zwierzęta są równe. Niestety wkrótce do władzy dochodzą świnie, które zaczynają wprowadzać własne rządy i wyzysk pozostałych gatunków.
J.R.R. Tolkien - Hobbit, czyli tam i z powrotem
Jest to słynna powieść autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana w 1937 roku, która stanowi preludium do Władcy Pierścieni. Bilbo Baggins to Hobbit jak każdy inny, który ceni sobie spokój, przesiadywanie z fajką na ławeczce przed domem. Jego życie zostaje wywrócone do góry nogami wraz z pojawieniem się czarodzieja Gandalfa oraz kompani krasnoludów dowodzonej przez Thorina.
Razem wszyscy wyruszają do samotnej Góry, dawnej siedziby krasnoludów, opanowanej przez smoka Smauga. Zanim jednak tam dotrą czeka ich wiele niebezpiecznych przygód, jak spotkanie z trollami, pająkami. Sam Bilbo na swej drodze spotka tajemniczego Golluma i magiczny pierścień.
J.R.R. Tolkien - Władca Pierścieni
Jedna z najsłynniejszych powieści na świecie, której chyba nie trzeba nikomu przedstawiać. Od lat znajduje się w całości lub we fragmentach na liście lektur obowiązkowych lub ponadprogramowych. Jest to uniwersalna historia o walce dobra ze złem. Pokazuje, że nawet najmniej znaczące z pozoru osoby mogą dokonać wielkich czynów. Ponadto jest to pochwała wielkiej przyjaźni, odwagi, przeciwstawienia się złu na świecie. Saga składająca się z trzech tomów to nie tylko lektura, lecz także wspaniały świat pełen magii, stworów, wyjątkowych postaci.
Daniel Defoe - Robinson Crusoe
Jest to jedna z najbardziej popularnych powieści przygodowych. Robinson Crusoe to syn kupca z Hull, który marzy o podróżach morskich. Mimo sprzeciwu ojca zostaje żeglarzem. Przez lata nabiera doświadczenia, które z czasem okaże się dla niego bezcenne. Podczas jednego z rejsów jego statek tonie, a on jako jedyny znajduje ocalenie na bezludnej wyspie.
Na wyspie przebywa przez 13 lat, 11 miesięcy i 7 dni. W tym czasie buduje swe lokum, tworzy gospodarstwo rolne, oswaja zwierzęta. Przez lata żyje jednak w samotności. Gdy nagle zjawiają się na wyspie ludożercy, głównemu bohaterowi udaje się ocalić z ich rąk młodego tubylca. Nazywa go Piętaszkiem. Z czasem uczy swego nowego towarzysza niedoli języka angielskiego i nawraca na chrześcijaństwo. Jest to uniwersalna powieść o przetrwaniu w trudnych warunkach. Do dziś często rozbitków nazywa się Robinsonami.
Źródło zdjęcia: Depositphotos.com
Fiodor Dostojewski - Zbrodnia i kara
Jest to również ponadczasowa lektura, wchodząca w skład klasyki literatury światowej. Jej bohaterem jest Rodion Raskolnikow, były student prawa. Jego głównym źródłem utrzymania było zastawianie resztek majątku u lichwiarki. Otoczony zewsząd biedą Rodion zaczyna planować zamordowanie lichwiarki oraz przejęcie jej majątku. W pewnym momencie dokonuje zbrodni, gdzie ofiarą pada również Lizawieta, siostra lichwiarki.
Choć morderca starannie ukrył po sobie ślady, to jednak zaczynają gnębić go wyrzuty sumienia. Jednocześnie na jego trop wpada sędzia śledczy.
Suzanne Collins - Igrzyska śmierci
Jest to najnowsza propozycja w kanonie lektur. Suzanne Collins prezentuje nam świat w przyszłości, gdzie w totalitarnym państwie Panem kraj podzielony jest na stolicę i 13 dystryktów. Ponad 70 lat wcześniej zbuntowane regiony wypowiedziały wojnę stolicy. Ich walka zakończyła się jednak porażką. Od tego czasu każdego roku organizowane są Głodowe Igrzyska. Z każdego dystryktu wytypowanych jest dwoje uczestników między 12 a 18 rokiem życia. Ich zadaniem będzie rywalizacja na śmierć i życie na oczach telewidzów z całego kraju.
Główną bohaterką powieści jest Katniss Everdeen, szesnastoletnia dziewczyna, która wywodzi się z najbiedniejszego i najbardziej dyskryminowanego Dystryktu 12. Gdy jej młodsza siostra, Primrose, zostaje wylosowana do udziału w igrzyskach, Katniss zgłasza się na ochotnika, przez co zajmuje jej miejsce. Drugą osobą zostaje wybrany Peeta Mellark, który kilka lat wcześniej pomógł dziewczynie i jej rodzinie. Katniss nie tylko będzie musiała wykazać się umiejętnościami przetrwania, lecz także musi zmierzyć się z zupełnie innym światem stolicy.
Jest to światowy bestseller, który stanowi część trylogii. Zapewne wiele osób może kojarzyć tę dodatkową lekturę z ekranizacji z Jennifer Lawrence w roli głównej.
